İster porselen kuron (porselen diş kaplaması) ister porselen veneer (yaprak porselen diş kaplaması,lamina veneer) tercih ediyor olsunlar, bu tedavileri almak isteyen kişiler için en önemli husus dişlerinin herhangi bir işlem gördüğünün anlaşılmayacak kadar doğal ve estetik bir görünüm sağlamasıdır. Değişiklikler fazla göze batmamalı ve özgüveni artırmalıdır.

Hastanın bakış açısından estetik diş hekimliğinin neler sunduğunu tanımak gerekli, faydalı ve son derece de önemlidir. Bu yazı, iki yenilikçi teknik ve stratejiye odaklanacaktır. Yapısal olarak farklı olmalarına rağmen pek çok durumda, bu iki restorarif teknik, neredeyse aynı estetik sonuçları ortaya çıkarmaktadır. Estetik açıdan hem porselen lamine veneerlar hem porselen kuronlarda en son seramik teknolojilerin kullanılması gereklidir.

KURONLAR VE VENEERLER : BENZER AMA FARKLI

Diş porselenleri hem veneer hem de kuron imalatı için doğal görünümlü diş şekli oluşmak amacıyla kullanılır. Her ne kadar doğal dişlerle benzeyen görsel özelliklere sahip olsalar da, hasta istek ve ihtiyaçlarına bağlı olarak bir teknik diğerinden daha uygun olabilmektedir. Hem sağlık mesleği mensubu hem de bir sanatçı olarak, diş hekimi, hangi tekniğin en iyi restorasyonu sağlayacağını seçerken birçok etkeni dikkate almalıdır.

PORSELEN VEENERLER VE MÜKEMMELLİK

Porselen laminate veneerler diş minesinin yerini alan ince seramik tabakalardan oluşur. Göz için olan bir kontak lense benzer şekilde, dişin dış yüzeyine yapışır.

Doğal diş yapısı, ilk önce asgari bir miktarda ki bu diş minesinden yaklaşık 1 mm veya daha az bir miktarda aşındırılmalıdır. Aşındırılan alan üzerine doğal diş biçimini taklit eden ve gerek renk gerek şekil olarak mükemmel bir güzellik yaratılabilir.

 Porselen veneerler, istenmeyen diş rengi,  istenmeyen diş şekil veya konturları, kırık dişler, diş pozisyonu gibi bazı estetik kusurların yanı sıra bazı çiğneme ile ilgili problemler için de mükemmel bir çözüm sunar. Ayrıca, beyazlatmaya uygun olmayan dişlerdeki yüzeysel lekelerle başa çıkma konusunda da mükemmel bir seçenektir.

KURON DİŞ KAPLAMALARI

Bir kralın başı üzerine giydiği tacı gibi bir kuron da dişin gövde kısmının tamamen olmasa da büyük oranda yerine geçer. Cap terimi kuronla eş anlamlı olarak kullanılır. Bir kuron dişin dış kısmının diş eti seviyesine kadar tamamen yerine geçer. Dişin iç çekirdeğinden ne kalırsa kalsın, bir dişi “kuronlama” dişin doğal şeklini ve işlevini (diğer dişlerle temas şeklini) yeniden oluşturur. İster diş çürümesi ister bir travmanın zararlarından dolayı olsun diş yapısının büyük bir kısmını yenilemek kuron tasarımının bir parçasıdır. Dişleri kuronlamak, ayrıca, bruksizm (diş sıkma ve gıcırdatma) alışkanlığı veya diş minesi aşınması nedeniyle dişleri yıpranmış hastalar için gözle görülür gelişmeler yaratabilmektedir.

Veneerler gibi kuronlar da diş rengini ve şeklini değiştirmek için idealdir; bazı durumlarda bu değişimin daha kolay hale gelmesini sağlayabilirler. Porselen kuronlar çoğunlukla daha fazla diş yapısı kaybolmuş olduğunda ve bu nedenle yerine konulmak için daha fazla materyal gerektiğinde gerekli olur. Tam aksine, daha fazla diş yapısının alınması gerekiyorsa (daha derin lekelenme nedeniyle) ve/veya güçlendirilmesi gerekiyorsa, kuron, daha çok tercih edilen restorasyon olarak öne çıkar. Daha fazla ısırma kuvveti alan arka dişler için son teknoloji ürünü dayanıklı zirkonyum kuronlar  iyi bir alternatif olabilmektedir.

Ön dişlerde kullanılacak kuronlar içinse, tam seramik kuronlar dişin doğal rengine ve ışık geçirgenliğine bir seviye daha yakın olduğu için tercih edilebilir.

PORSELEN KURON KÖPRÜ VE LAMİNA VENEERLER : AŞINDIRILACAK DİŞ MİKTARINDA FARKLILIK İÇERİR

Bir porselen veneer ile kuron arasındaki temel fark, diş üzerinde yapılacak aşındırma miktarının farklı olmasıdır. Genel olarak konuşacak olursak, bir kuron için daha çok porselen kalınlığı gerekir. Porselen veneer yerleştirmek için, en az 2 milimetre (mm) diş yapısı kalınlığına ihtiyaç duyulmaktadır.

Bu iki farklı restoratif uygulama için, cam benzeri bir seramik malzeme olan porselenin kendisi, özellikle daha güçlü ısırma kuvvetine maruz kalan arka dişlerde kullanıldığında, güçlendirme amaçlı modifikasyonu gerekli kılmıştır.

KAPLAMALARIN YAPIŞMALARINI SAĞLAMAK

 Lamine veneer ile kuronların diş üzerine sabitlenmesi (yapıştırılması) benzer olabilmektedir. Her ikisi de ışığa duyarlı bir reçine ile yerleştirilir ve bir mavi veya ultraviyole ışık kaynağının kullanımıyla katılaştırılırlar. Ultra-ince porselen veneer, optimal gücünü altta yatan diş minesine yapıştırılarak tutturulmasıyla gösterir.  Ayrıca, “tam seramik” kuronların toplam tutulması, dentin katmanı yerine diş minesine tutturulmalarıyla artar.

GÜLÜŞ TASARIMI  

Genellikle herhangi bir prosedür öncesi kapsamlı bir değerlendirmenin yanında tanısal değerlendirme de kritik öneme sahiptir. Bu seçmeli prosedürler sadece uygun estetik ve fonksiyonel imkanları sağlamakla kalmaz aynı zamanda bireylerin herhangi bir kalıcı değişim öncesinde nihai sonucu değerlendirmelerine olanak tanır. Nasıl bir araba almadan önce arabaya bakmak istiyorsak, bu koruyucu yaklaşım, sizi karar verme sürecine dahil ederek hem süreç hem sonuç kısmında konforunuzu artıracaktır.

MODEL YAPTIRMAK — (MOCK-UP)

Daha işlem başlamadan sonucu görebilmek diş hekimliğine özgü bir araçtır. İster bir ön dişin isterse de bir ön diş grubunun görünümünü iyileştirmek için olsun, kapsamlı bir diş muayenesi sonrası model oluşturma kritik öneme sahip bir işlemdir. Yapılacak işlemin ağızda birebir aynısını gösteren model hazırlama işlemidir.

TANISAL MODEL NEDİR? 

Diş hekiminize bir veya daha fazla sorunla gidebilirsiniz. Bunların bazı örnekleri, diş çürümesi, aralıklı dişler, kenar ve köşe kırılmaları, lekeler ve renk bozulmaları, dönmüş dişler veya gülüşünüzün görünümünü bozan düzgün olmayan diş eti çizgileri olabilir.

Bir model oluşturma, bir "deneme gülümsemesi" yaratmaktır; bu, aslında kendi gülümseme dönüşümünüzün bir parçası olmanın heyecanı size yaşatır. Bu basit prosedür, diş hekimlerinizin dişlerin şeklini ve biçimini geçici olarak iyileştirmek, dişler arasındaki boşlukları kapatmak veya diş eti çizgisi ile dişler arasındaki ideal dengenin benzerini yaratmak için diş renginde dolgu malzemeleri uygulamalarını sağlar. Buna karşılık, dudaklar serbest ve tam gülümse hallerinde iken, yeni yaratılan diş şekillerini denemenize imkân verir. Bu, aynı zamanda, size ve çevrenizdekilere yeni görünümünüzü sevip sevmediğinize karar verme zamanını verir.

"Model" öncesi ve sonrası diş görünümünüzü fotoğrafladıktan sonra, diş hekiminiz, diş renginde materyalleri kolaylıkla çıkararak dişleri orijinal durumuna döndürebilir.

Bir sonraki diş doktoru ziyaretinizde, bu dönüşümsel değişikliklerin fotoğraflarını inceleyebilir ve karşılaştırabilirsiniz. Kendi tedavinize faal olarak katılarak, önerilen değişiklikleri tartışıp değerlendirerek daha fazla öneriler ve olası iyileştirmeleri sunabilirsiniz. Sonuç olarak – her şey size bağlıdır, bu nedenle bu bilgi ve farkındalığa sahip olarak kendiniz için en iyisini istemelisiniz. 

TERCİHLER HAKKINDA DAHA FAZLASI — GRİNİN TONLARI 

Porselen veneer veya kuron yerleştirme konusunda karar verme sürecini çeşitli etmenler belirler. Örneğin, diş hekiminiz, koşulların bir dişin komşu veya bitişik dişlerle hizada olması için dişin daha büyük bir yüzdesinin kaplanması adına normalden daha kalın yapılan porselen veneerları gerektirdiğini söyleyebilir. Ayrıca ciddi oranda lekeli bir dişte arzu edilen etkinin verilmesi için daha fazla diş hazırlığı da gerekebilir. Diğer durumlarda, mesela dişin sadece yüzünden fazlası iyileştirme gerektirdiğinde veneer ve kuron arasında bir çeşit orta yola gidilebilir. Aslında, dişin tüm yüzeyinin kaplanmış olduğu yerde porselen veneer  restorasyonları tercih edilir.

KURONLAR VE VENEERLAR NELERİ YAPAMAZ

Bu teknikler, kötü diş pozisyonunu, zayıf ısırma ilişkilerini veya zayıf bir profili tam olarak düzeltememektedir. Bununla birlikte, kişisel vakaya bağlı olarak ufak hizalama sorunlarını düzeltebilirler. Çoğu durumda ilk olarak dişleri uygun pozisyona getirmek için hem işlevsel hem de estetik açıdan bir takım ortodontik tedaviler (diş telleri) gerekebilir. Seramik restorasyonlar mükemmel bir onarıcı çözüm olabilir, ancak diğer birçok teknikte olduğu gibi hem avantaj hem de dezavantajları vardır.

PORSELEN KAPLAMALAR IŞIĞI GEÇİRİR

Yetenekli bir seramik sanatçısı, diş porseleninden, diş minesini taklit eden etkileyici diş imitasyonları çıkarabilir. Porselenle ilişkilendirilen özellikler, özellikle optik ve görsel açıdan çok önemli olan cam gibi beyazlık ve yarı saydamlıktır. Bu nüanslar sayesinde ışık geçmesi ve/veya dağılması ve dolayısıyla gerçekçi bir görünüm sağlanır.

Porselenler ısının hareketinden oluşturulan, inorganik ve metalik olmayan seramik materyalin bir biçimidir. Diş porseleleri farklı renk ve tonlarda yapılabilmektedir; temel diş yapısının ana renklerine karşılık gelecek şekilde toz halinde imal edilirler. Bu ürünler su ile karıştırılıp “ateşleme/fırınlama” için bir fırına yerleştirilip burada seramik yapısını kazanır. Porselenler, diş minesinin ton ve konturlarını ve doğal yarı saydamlığını taklit edecek şekilde katmanlar halinde oluşturulur. 

YENİ SERAMİK MATERYALLER

Geçmişte porselen restorasyonlar ile ilgili problemler, yüksek yoğunluklarda cam partiküllerinden oluşanlarda idi. Bunlar, gevrek/kırılgan ve düşük gerilme mukavemetine sahipler ve cam gibi, kırılma eğilimleri yüksekti. Bunun üstesinden gelmenin yollarından biri, porselen kaplamalı altın döküm gibi? metalden yapılan bir çekirdek veya altyapı malzemesi dahil etmekti. Ne yazık ki, kuronu güçlendirirken metal, porselenin cam benzeri yarı saydamlığı ve gerçekçi görünüşünden uzaklaşma eğilimi gösterir – bu durum arka dişler için o kadar büyük bir sorun teşkil etmese de ön dişler için arzu edilen bir durum değildir.

Son zamanlarda, tamamen-seramik kuronların en yeni sınıfı, estetik güzellik ve dayanıklık katan "Zirkonya" dan yapılmış dahili bir seramik "çekirdek" kullanmaktadır. Bu polikristal seramik çekirdek (poly=çok - daha fazla mukavemet kazandıran bir kristal yapısı) sahte elmasların temel yapısını oluşturan maddeyle aynıdır.

CAD-CAM (Bilgisayar Destekli Tasarım - Bilgisayar Destekli Üretim) teknolojisi, kuron restorasyonlarına olağanüstü bir uyum  ve kontur doğruluğu sağlayan bir diş hekimliği yeniliğidir. Yeni bir kuron için değiştirilen bir dişin taranması için özel bir değnek/çubuk/wand kullanarak, bilgi, kuronun "seramik çekirdeği"nin tam uyumunu sağlamak için bir bilgisayardan bir freze makinesine gönderilir.  Daha sonra, porselen diş biçimini ve rengini taklit etmek ve alışılmış parlaklık ve yarı saydamlığını vermek için bu çekirdeğin üstüne fırınlanır. Bu bilgisayar destekli sistemin sonucu, kalan doğal dişe kalıcı olarak çimentolanmış, güçlendirilmiş bir çekirdekli kurondur.

BAŞARININ SIRLARI — VENEERLAR VEYA KURONLAR?

Birçok durumda porselen veneer ve kuronlar tatmin edici ve ideal sonuçlar verebilir ancak bu iki diş restorasyonunun yapısal özellikleri farklıdır. Son tahlilde, kesin terminoloji önemsizdir. Başarılı bir sonucun sırrı, ne kullanılacağını ve ne zaman kullanılacağını bilmektir. Bu da, bilgi, beceri ve tecrübeleriyle diş hekimlerinin alanına girmektedir. Gülüşünüzü daha iyi hale getirmek için kaplamalar veya kuronlardan hangisi kullanılırsa kullansın, önemli olan dişlerinizin tedavi alındığı belli olmadan sadece harika görünmesidir.